عزت نفس

 میدانید که عزت نفس چیست و چه تاثیری بر روی زندگی شما میتواند بگذارد؟ عزت نفس واژه ای به گوش آشنا است که معمولا با اعتماد به نفس اشتباه گرفته شده و در جایگاه اصلی خود استفاده نمیشود. عزت نفس یعنی شما چقدر خودت را دوست داری و هرچه این رقم بالاتر باشد حرمت نفس بالاتری دارید. خودت را دوست داری به این معنا نیست که خود را یک پرنسس و یا شاهزاده ی بی عیب و نقص میدانی. نه برعکس تو میدانی که عیوبی داری و بر چگونگی انها هم واقفی اما خودت را پذیرفته ای با تمام نقات مثبت و منفی شخصیتت و خودت را دقیقا همانطور که هستی دوست داری. برای رفع عیوبت تلاش میکنی اما این چیزی از حسی که به خود داری کم نمیکند.

عزت نفس چیست؟

در پاسخ به این سوال که عزت نفس چیست باید بگوییم میزان خود دوستی و پذیرش خود را گویند. یعنی شما به عنوان یک انسان چچقدر خودت را دوست داری؟ در درون ما همیشه صداهایی هست که میگگوید تو به اندازه کافی خوب نیستی تو دستو پا چلوفتی هستی. بی عرضه ای. خاک بر سرت این دیگر چه کاری بود که کردی یا این چه حرفی بود که زدی؟ و یا برعکس صدایی که میگوید اشکالی ندارد این یک بار را اشتباه کردی اما تو کارهای خوب و پسندیده زیادی هم میکنی و یا این کارت خوب بود آفرین. درصد مثبت یا منفی بودن این صداهای درونی میزان خود دوستی شما در عزت نفس را نشان میدهد. اما همان طور که گفتم عزت نفس یک بخش دیگر هم دارد تحت عنوان پذیرش خود.

پذیرش خود در عزت نفس یعنی من میدانم که ایراداتی دارم. من میدانم که کمبود هایی دارم و من میدانم که در مواردی عملکردم نه تنها خوب نیست بلکه بسیار بد هم است اما، با تمام این ایرادات و نواقص خودم را میپذیرم. پذیرش در عزت نفس اصلا به این معنا نیست که شما برای بهتر شدن تلاش نکنید بلکه به این معنا است که شما بخاطر بهترین نبودن خودتان را تحت فشار نمیگذارید و سرزنش نمیکنید و همانطور که نواقصتان را میبینید، توان دیدن محاسنتان را هم دارید. این یعنی عزت نفس سالم.

تفاوت عزت نفس و اعتماد به نفس

عزت نفس یک باور بنیادین در هر فردی است که جایگاه آن در ضمیر ناخودآگاه فرد است اما اعتماد به نفس به تفکری بر میگردد که فرد از خودش در حوزه ی خاصی دارد. دقت کنید گفتم حوزه ی خاص شاید این اصلی ترین تفاوت ما بین عزت نفس و اعتماد به نفس باشد. عزت نفس یا پایین است یا بالا اما اعتماد به نفس میتواند در بعضی موارد بالا باشد و در بعضی موارد پایین. مثلا شما فرد خوش خطی هستید و در زمان نوشتن اعتماد به نفس بالایی دارید اما صدای زیبایی ندارید و اگر از شما بخواهند در یک جمع آواز بخوانید احتمالا قبول نمیکنید و این هیچ ربطی به بالا یا پایین بودن عزت نفس شما ندارد. از طرفی یک فرد میتواند اعتماد به نفس بسیار بالایی داشته باشد و این اعتماد به نفس بالا از زبان بدن او کاملا هویدا باشد اما عزت نفس پایینی داشته باشد و خود و توانمندی هایش را آنطور که باید، نبیند.

راه های افزایش عزت نفس

هر شب ۵ مورد زیر را برای افزایش عزت نفس یادداشت کنید :

• فلان مورد در قیافه و اندامم را دوست دارم چون …..
• فلان دوره را گذراندم و فلان مدرک رو گرفتم.
• فلان مقطع تحصیلی رو با این رتبه قبول شدم.
• پدرم این خوبی رو دارد.
• مادرم….. (یک چیزی را پیدا کنید و روی آن متمرکز شوید.)

هر شب ۵ مورد یاداشت کنید. می توانید به خیلی چیزها اشاره کنید. ارتباطاتتان، افرادی که با آنها دوست هستید، توانایی های خاصی که دارید، استعدادهایی که دارید، مثلا موردی که من دیشب در این یادداشت های پنج گانه شبانه ام نوشتم؛ ناگهان یادم افتاد که بعد از مدتها کم کم لیستم خالی شده است و نمی توانم موردی را پیدا کنم. ولی لحظه ای به همان روز خودم نگاه کردم و یادم افتاد که من امروز با فرزندم به گونه ای خاص صحبت کردم. این شیوه گفتگو را  خیلی دوست دارم در صورتی که اصلا تا بحال به آن توجه نکرده بودم. این را به عنوان اولین آیتم آن لیست پنج گانه نوشتم. منظورم این است که شاید در دفعات اولی که می خواهید این لیست را پر کنید. چیزی به ذهنتان نرسد یا ندانید. این کاملا طبیعی است بخاطر اینکه چیزهای مثبت زیادی را در خودتان نمی بینید. چون عزت نفس پایین اصلا تعریفش همین هست. اما به تدریج یاد می گیرید که نقاط قوت و مثبت خودتان را بزرگ تر و بزرگ تر بکنید و با شروع عدد اول عددهای بعدی را حتما در لیست بگذارید.

 تکنیک دوم افزایش عزت نفس: دیدن نقاط مثبت در دیگران

تکنیک و روش دومی که در افزایش عزت نفس می خواهم خدمتتان بگویم دیدن چیزهای خوب در دیگران است. ما عموما در دیگران نقاط منفی را خیلی بارز می بینیم.  مخصوصا هر چقدر عزت نفستان پایینتر باشد. شما افراد دیگر را ضعیف تر و منفی تر از خودتا خواهید دید. اما اینجا می خواهیم دقیقا برعکس عمل کنیم. نباید در مورد دیگران قضاوت بکنیم. فقط می خواهیم یک مقایسه مثبت بکنیم. نقاط مثبتی که در خودتان می بینید را جستجو کنید و در اطرافیان ببینید. و یا نقاط مثبتی را که در دیگران می بینید را در دیگری جستجو کنید. اینجا هم باز ممکن است در یافتن نقاط مثبت در دیگران با مشکل مواجه شویم و نتوانیم پیدا کنیم. این باز طبیعی است ولی به تدریج و با فکر کردن بر روی این موضوعات می توانیم نقاط بسیار مثبتی را در اطرافیان خودان پیدا کنیم که در شما هم هست  یا در شما هست و در دیگران هم هست. بیشتر ما در دیگران فقط به دنبال مسائل و جوانب منفی آنها هستیم و فقط آن نکات منفی را می بینیم. مثلا با دوستی سالها ست ارتباط داریم و سال هاست داریم قضاوتش می کنیم و همیشه در ذهنمان به گفتگو با این فرد مشغولیم.

• که چرا این فرد این کار را کرد و یا چرا این کار را نکرد.
• چرا اینجوری یا چرا اون جوری لباس پوشید.
• چرا به من اینجوری سلام داد.
• چرا اونجوری رفتار نکرد یا کرد.

روی افکار مثبت و منفی خود فکوس کنید

کمی به این افکار توجه کنیم تمام عمرمان داریم این کارها را، این گفتمان را در درون خودمان تکرار می کنیم و اکنون ما فرض می کنیم که نمی خواهیم از این به بعد این کار را بکنیم و بر عکس می خواهیم فقط و فقط نقاط قوت و مثبت دیگران را ببینیم و آن را به زبان بیاوریم؛ در واقع ما می خواهیم از اختلاف هایمان به پذیرش تفاوت هایمان برسیم. پس زیاد به نقاط ضعف هم کاری نداشته باشیم بیشتر جنبه های مثبت را ببینیم و با این جنبه های مثبت طبعا ارتباط خوبی بین ما برقرار خواهد شد، تا اینکه بخواهیم جنبه های منفی را ببینیم و حالا در ارتباط صد در صد با مسائل و مشکلاتی مواجه خواهیم شد.

دوستان در اینجا هدف من این نیست که مشکلات خودم و دیگران را کتمان بکنم؛ اصلا بحث عزتمندی این نیست!! برای همین هم اینجا نمی خواهیم این بحث را باز کنیم که با جوانب منفی خودمان این کار را بکنیم یا با جوانب منفی دیگران این کار را بکنیم. طبیعی است که وقتی در خودم این جوانب منفی را بشناسم احتمال دارد که بتوانم تغییر بدهم و در دیگران هم یا می پذیرم و یا کمکش می کنم تغییر بدهد و یا اینکه با همان شرایط با آن مواجه می شویم.

تکنیک سوم تقویت عزت نفس: به وجود آوردن حس خوب در دیگران

تکنیک سوم این است که حالا ما باید ببینیم که چطور می توانیم در دیگران حس خوب را به وجود بیاوریم. چطور به دیگران می توانیم کمک بکنیم مثلا دیروز یکی از همکاران من ناراحت بود از شرایطش از وضعیتش و برای آینده به شدت غصه می خورد و نگران بود من اینجا گفتم خب ببینم می توانم از این تکنیک استفاده بکنم. آمدم کلی صحبت های مثبت با او کردم. به آینده امیدوارش کردم و تازه به او گفتم  تو در اینجا ، در این شرکت توانایی هایی داری که همه ی ما به این تواناییهای تو غبطه می خوریم. پس تو آدم خوب و متفاوتی هستی، پدر خوبی هستی تو همکار خوبی هستی. در کل خیلی حس خوبی نسبت به حرف های من پیدا کرد. باورتان نمی شود فردای آن روز بعد از این گفتگوی خیلی کوتاه به من زنگ زد و با حالتی که خیلی احساساتی شده بود از من بابت این گفتگوی خیلی خوبی که بینمان رد و بدل شده بود خیلی تشکر کرد. خب می خواهیم این کار را آنالیز کنیم. من با یک گفتگو، با اشاره به نقاط قوت همکارم در ایشان حس خوبی ایجاد کردم. اما این کار چه سودی برای من داشت؟سودش برای من این بود که احساس بسیار بهتری در من ایجاد شد. با واکنش ایشان نسبت به این گفتگو من متوجه شدم که یک آدم خوبی هستم و دوم یک سری توانایی های خاص دارم و سوم دیگران نسبت به من حس خوبی دارند و در نهایت در واقع به این ایمان می رسم که

یک: من خوب هستم، 

دو:دیگران خوب هستند،

سه:ارتباط من با دیگران خوب است.

 تکنیک چهارم افزایش عزت نفس: تمیز و مرتب بودن و در حالت کلی حفظ ظاهر

تکنیک دیگری که خیلی موثر می دانم این است که خوش لباس باشید و به سر و وضع خودتان برسید. از عطر و ادکلن خوب و مناسبی استفاده کنید و در کل ظاهرتان را حفظ کنید. لازم نیست که منتظر یک شرایط ، وضعیت و روز خاصی باشید. تا زیبا لباس بپوشید، موهایتان را مرتب کنید یا خانم ها آرایش کنند. این کار را یکبار برای خودتان بکنید، بروید جلوی آینه و با یک حس خوب به سر و وضع خودتان برسید. از لباسی که می پوشید لذت ببرید ، از کفش نویی که خریده اید، در واقع از ظاهر خودتان بیشترین لذت را ببرید. اینجا اشاره می کنم که شاید بسیاری از مردم با پوشیدن لباس نو حس خوبی ندارند. این دقیقا بخاطر این است که وقتی من خوب نیستم چیزهای خوب هم نباید داشته باشم. یک نگاه تلخ است که ته ضمیر این افراد نشسته است.

اما افراد عزتمند همه ی چیزهای خوب را متعلق به خود می دانند و می خواهند که برای خود بکنند.من در این مورد نظرم این نیست که باید گران قیمت ترین لباس ها را بپوشیم تا به افزایش عزت عزت نفس برسیم. خوب و مناسب پوشیدن، مرتب بودن، شلخته نبودن، این که وقتی می خواهید بیرون بروید جلوی آینه نگاهی به خودتان می اندازید و دستی به سر و گوش خودتان میکشید. بیشتر، این منظورم هست، نه اینکه حالا حتما برند خاصی را باید بپوشید تا احساس خوبی داشته باشید. یادمان باشد همان قدر که شلخته بودن ما را در فاز اختلال شخصیتی می برد، خیلی مرتب بودن یا خیلی گران پوشیدن ، خیلی خرید کردن هم می تواند ما را دچار مشکلات دیگری بکند. این مورد و حفظ ظاهر مخصوصا برای خانم ها می تواند خیلی خیلی حیاتی و موثر باشد. می تواند در آنها اثر گذارتر باشد.

تاثیر زبان بدن در حفظ ظاهر

در این جا متذکر می شوم در حفظ ظاهر، چگونه ایستادن، راه رفتن، نشستن، حالت های اندام خیلی خیلی مهم هستند. ما از ظاهر افراد خیلی وقت ها قضاوتشان می کنیم و می دانیم آدمی با کتف افتاده ، سر شانه های افتاده، شل که با دست های کاملا بی حال راه می رود. آرام راه می رود، خب مسلما این آدم، آدم حرمت نفس پایین دارد. سرش پایین به کسی نگاه نمی کند. ولی بر عکس شما تصور کنید آدمی که سر بالا، سینه جلو ، دست ها را آرام و محکم در کنار شانه هاش تکان می دهد. خیلی محکم راه می رود. تند راه می رود، تماس چشمی با دیگران دارد، ظاهر آرام و شاید تبسمی هم دارد. خب طبعا ، این آدم احتمالا لباس مرتبی هم دارد و عرض شود که به خودش و کاری که آن لحظه دارد انجام می دهد و جایی که دارد می رود، ایمان ، اعتقاد و باور دارد، منظور از خوش پوشی بیشتر داشتن احساس خوب از ظاهر خود است و این حفظ ظاهر در رابطه با کیفیت عزت نفس و یا افزایش عزت نفس خیلی خیلی موثراست. خود به خود یک اثر متقابل هم از دیگران می گیرد، این فرد همین که مورد توجه قرار می گیرد، همین که دیگران از لباسش، تیپش، راه رفتنش، عطر و ادکلنش ، کفشش، ظاهرش، حتی شیوه نشستنش به او می گویند یا حتی با نگاهشان یک حس خوب به او انتقال می دهند. این دقیقا اثر بسیار بسیار قدرتمندی در درون خود فرد ایجاد می کند که دیگران تاییدش می کنند. در واقع خیلی وقت ها ما به این تاییدها نیاز داریم تا مطمئن شویم تائید خودمان تایید درستی بوده است.